NOWA OZDOBA

Zaczęto stosować tzw. contabulatio, tj. płaskie układanie najpierw grupy fałdów zwanej umbo, co miało na celu uwydatnienie na togach urzędniczych pasa purpury przechodzącego skośnie przez piersi . Ta no­wa ozdoba, która występuje w licznych ówczes­nych portretach, również i cesarskich, przyczyniła się do płaskiego ułożenia więcej niż połowy tka­niny togi, w której tylko część draperif utrzyma­ła swobodny układ fałdów, reszta zaś ogromnej tkaniny była sczepiana ściegami lub pospinana fi­bulami. Ta nowa moda układania tkaniny w kilku warstwach przyczyniła się do większej jeszcze nie­wygody przy nakładaniu i noszeniu togi. Przed w. zaczęto używać zamiast togi mniejszego płaszcza męskiego, pallium, również częściowo płas­ko składanego, co utrzymało się w modzie w IV w. . Noszono również lacemę — krótki płaszcz o układzie chlamidy ze spięciem fibulą prze­suniętym na przód. Lacerny z cienkiej luksuso­wej tkaniny wełnianej były dozwolone w teatrze, a nosili je przy oficjalnych wystąpieniach liktorzy idący w orszaku dostojników rzymskich.